ΤΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΥΘΟ: ΜΕΡΟΣ Γ': ΤΑ ΕΠΑΚΟΛΟΥΘΑ

του Νικολάου Ματθαίου, Φοιτητού Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων, Μέλους του Ε.ΠΟ.Κ.

«Εκδηλώσεις μίας ωργανωμένης μειοψηφίας»

       Την Κυριακή, 18 Νοεμβρίου 1973, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Παπαδόπουλος συσκέπτεται στο γραφείο του, μαζί με τον Αντιπρόεδρο της Δημοκρατίας Αγγελή, τον Αντιπρόεδρο της Κυβερνήσεως Μητρέλια και τον Πρωθυπουργό Μαρκεζίνη. Συζητούν εάν, προκειμένου να αποφευχθούν περαιτέρω επεισόδια πρέπει να κηρύξουν τον Στρατιωτικό Νόμο.[1] Ενώ ο Παπαδόπουλος με τον Αγγελή αμφιταλαντεύονται, Μητρέλιας και Μαρκεζίνης τάσσονται ανεπιφυλάκτως υπέρ. Εν τέλει, ο Πρόεδρος και ο Αντιπρόεδρος συμφώνησαν. Όπως προέβλεπε το Σύνταγμα, συνεκλήθη Υπουργικό Συμβούλιο, που επικύρωσε την κήρυξη του Στρατιωτικού Νόμου για 30 ημέρες.

       Έπειτα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας εξεφώνησε διάγγελμα για την κήρυξη του Στρατιωτικού Νόμου, στο οποίο ανέφερε τα εξής:

       «Με βαθείαν συνείδησιν των ευθυνών μου έναντι του Έθνους και της Ιστορίας απεφάσισα μετά τας χθεσινάς αναρχικάς εκδηλώσεις μίας ωργανωμένης μειοψηφίας να κηρύξω τον Στρατιωτικόν Νόμον καθ’ άπασαν την Επικράτειαν προς αποκατάστασιν της διασαλευθείσης τάξεως.

       Κατέβαλον μέχρι τούδε πάσαν προσπάθειαν δια να οδηγήσω την Χώραν προς την ομαλήν δημοσίαν ζωήν, εξασφαλίζουσαν την περαιτέρω κανονικήν εξέλιξιν των πολιτικών μας πραγμάτων, κατόπιν μίας μείζονος πολιτικής κρίσεως χρονολογουμένης από του 1964. Ατυχώς αναρχικά στοιχεία, αποβλέποντα εις ανατροπήν πάσης εννόμου τάξεως και εκμεταλλευόμενα την αφέλειαν απροσγειώτων ατόμων και την ιδιοτέλειαν πολιτικών προσώπων εδημιούργησαν επικινδύνως έκρυθμον κατάστασιν. Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, απέδειξαν την ύπαρξιν συνωμοσίας των εχθρών της Δημοκρατίας και της ομαλότητος, οι οποίοι αποβλέπουν εις την βιαίαν παρεμπόδισιν της εφαρμογής του δημιουργικού προγράμματος, όπερ πραγματοποιείται από της Μεταπολιτεύσεως της 1^ης Ιουνίου του 1973.

       Τεταγμένος εκ του Συντάγματος όπως προασπίζω την γαλήνην, τας κατακτήσεις και την ασφάλειαν του Ελληνικού Λαού, δηλώ ότι είμαι αποφασισμένο να λάβω όλα τα πρόσφορα μέτρα δια την παγίωσιν της τάξεως και την ανεμπόδιστον επίδοσιν του λαού εις τα ειρηνικά έργα του. Καλώ τους εκπροσώπους εκείνους του πολιτικού κόσμου οι οποίοι ευθυγραμμίζονται προς τας ανατρεπτικάς εκδηλώσεις της μηδενιστικής μειοψηφίας, όπως αναλογισθούν τας ευθύνας των έναντι της Ελλάδος και τους παραδίδω εις την κρίσιν της μεγίστης πλειοψηφίας του Ελληνικού Λαού, η οποία υφίσταται τας συνεπείας της ανατρεπτικής δράσεως.

Ελληνικέ Λαέ,

       Η ποθητή δια κάθε έντιμον πολίτην εσωτερική γαλήνη θα αποκατασταθή. Και το ανεκτίμητον αγαθόν της δημοσίας τάξεως θα κατοχυρωθή εν τη πορεία της χώρας προς την ομαλήν δημοσίαν ζωήν.»

       Στις 21 Νοεμβρίου 1973, σε άρθρο του στον «Ελεύθερο Κόσμο», ο δημοσιογράφος Σάββας Κωνσταντόπουλος έγραφε τα εξής:

       «Ο κ. Γ. Παπαδόπουλος αποστρέφεται την αιματοχυσίαν. Το επέδειξεν εμπράκτως. Δόγμα του είναι το αναίμακτον. Οι πολιτικοί χειρισμοί του απέκλειον πάντοτε το αίμα:

• Κατά το εγχείρημα της 21^ης Απριλίου 1967, δεν εχύθη ούτε ρανίς αίματος.
• Αντιμετώπισε την ανταρσίαν της 13^ης Δεκεμβρίου 1967, χωρίς αιματοχυσίαν.
• Εχάρισεν την ζωήν εις τον Αλέξ. Παναγούλην ο οποίος απεπειράθη να τον δολοφονήση και τον αφήκε και ελεύθερον.
• Διαφωνίαι του με ωρισμένους εκ των συνεργατών του εκρατήθησαν πάντοτε από αυτόν μακράν κάθε δυναμικής σκέψεως.
• Κατά την απόπειραν εξεγέρσεως του Ναυτικού, δεν προσέφυγεν εις αιματοχυσίαν… Ουδείς εκρατήθη εις τας φυλακάς.
• Η Πολιτειακή Μεταβολή δεν συνωδεύθη με αίμα. Και το επαναστατικόν καθεστώς κατηργήθη χωρίς να εφαρμοσθή αιματηρά διαδικασία.

       Απεφασίσθη από τον κ. Γ. Παπαδόπουλον να προχωρήσωμεν προς την δημοκρατίαν. Διατί να θελήση σήμερον το αίμα αφού δεν το επεδίωξε όταν ασκούσε απόλυτον εξουσίαν; … Δια την παρούσαν πολιτικήν κατάστασιν η αιματοχυσία ούτε αναγκαία ήτο ούτε ωφέλιμος… Ο Τόπος εβάδιζεν ομαλώς προς την δημοκρατίαν. Τόσον ο κ. Γ. Παπαδόπουλος όσον και ο κ. Σπ. Μαρκεζίνης έκαμαν μεγάλας παραχωρήσεις δια να φθάσωμεν εις την εκλογικήν κάλπην με πλήρεις εγγυήσεις περί του αδιαβλήτου της λαϊκής ετυμηγορίας.

       Τα κόμματα έδειξαν ευθύς εξ αρχής ότι δεν επιθυμούσαν την ειρηνικήν ομαλοποίησιν των πολιτικών μας πραγμάτων. Ήρχισαν να καλλιεργούν κλίμα παθών και εξάψεως… Η αιματοχυσία λογικώς, πολιτικώς και πραγματικώς, βαρύνει τα παλαιά κόμματα… Αίμα ήθελαν τα κόμματα δια να εμφανισθούν καταλογίζοντα εις την κυβέρνησιν την υπαιτιότητα… Όμως κάμνουν ένα λάθος τα παλαιά κόμματα. Ομαλοποίησις και δημοκρατία θα υπάρξουν, διότι το θέλει ο Λαός. Και εις τον Λαόν θα δοθή συντόμως η δυνατότης να αποφασίση εν ασφαλεία, γαλήνη και ελευθερία δια το μέλλον της Χώρας.»[2]

 Κανένας νεκρός στο Πολυτεχνείο

       Ο θρύλος του Πολυτεχνείου δεν θα ήταν τίποτα περισσότερο από μία γραφικότητα, εάν δεν συνοδευόταν από ένα από τα μεγαλύτερα ψεύδη της πολιτικής μας ιστορίας: ότι στο Πολυτεχνείο υπήρξαν νεκροί. Ο ίδιος ο Εισαγγελεύς Τσεβάς παραδέχεται στο πόρισμά του για όλους αυτούς τους φαιδρούς ισχυρισμούς ότι: «Είναι αμφότεροι ελλιπείς κατά τα στοιχεία των και η επ’ αυτών έρευνα εις ουδέν το συγκεκριμένον απέληξε.»

       Εν συνεχεία, δε, αναφέρει: «Σύντονοι κατεβλήθησαν προς την κατεύθυνσιν ταύτην προσπάθειαι και πέραν των αμέσως ή εμμέσως περιερχομένων εις γνώσιν μου, έκκλησις δια του τύπου δημόσια διετυπώθη, όπως καταγγελθώσιν ή αναφερθώσι περιπτώσεις θανάτων ή εξαφανίσεων ατόμων, συνεπεία των γεγονότων του Πολυτεχνείου. Και είναι αληθές ότι ουδέν περιστατικόν κατηγγέλθη.»

       Όσον αφορά στην απουσία πτωμάτων, διερωτάται το εξής: «Τι εγένοντο τα πτώματα των νεκρών τούτων και διατί οι οικείοι των εξακολουθητικώς σιωπούν;»

       Αναφερόμενος σε μία χαρακτηριστική περίπτωση ψευδούς μάρτυρος, δηλώνει πως: «Ο… μάρτυς επί της υποθέσεως και μηνυτής Γρηγόριος Παπαδάτος, ειδικώς εφ’ ημών κληθείς όπως προσκομίση ή κατονομάση έστω στοιχεία ενισχυτικά των απόψεώς του, ουδέν περί του αντικειμένου κατέθεσεν.»[3]

       Η αλήθεια είναι πως δεν υπήρξε κανένας νεκρός στο Πολυτεχνείο και στα πέριξ του. Ενδεικτικώς, αναφέρουμε τα εξής αποδεικτικά του ισχυρισμού μας στοιχεία:

1. Η υπ’ αριθμ. 33437 Αναφορά της Συγκλήτου του Πολυτεχνείου, στις 11 Οκτωβρίου 1974 (επί «Μεταπολίτευσης») αναφέρει: «Ούτε φοιτητής, ούτε άλλος πολίτης έχασε την ζωή του εντός και εις ακτίνα 300 μ. από το Πολυτεχνείον.»
2. Το υπ’ αριθμ. 677/1975 Παραπεμπτικό Βούλευμα και η υπ’ αριθμ. 723/1975 Απόφαση του 5μελούς Εφετείου Αθηνών επιβεβαιώνουν πως: «Ουδείς εφονεύθη εις το Πολυτεχνείον.»

Οι ανωτέρω αποφάσεις αποφαίνονται περί 23 νεκρών, όλων εκτός του Πολυτεχνείου. Από αυτούς, όμως, μόνον 12 νεκροί αναφέρονται ονομαστικά. Οι άλλοι 11 ήταν προϊόντα της νοσηρής φαντασίας ψευδών μαρτύρων και ιστοριών περί «δύο αγνώστων νέων» στην συμβολή 3^ης Σεπτεμβρίου και Πλατείας Βικτωρίας και «μικράς κορασίδος» επί της οδού Κλωναρίδου. Παρόλα αυτά, ένας λογικός άνθρωπος, πόσο μάλλον ένα δικαστήριο, για να πειστεί περί μίας ανθρωποκτονίας χρειάζεται να δει κάποιο πτώμα ή έστω να μάθει το όνομα του θύτη και του θύματος. Εν προκειμένω, όμως, οι μισοί εκ των «νεκρών» εστερούντο αμφοτέρων.

3. Το Πόρισμα του Εισαγγελέως Δημητρίου Τσεβά, στις 14 Οκτωβρίου 1974, προς την Εισαγγελία Εφετών, αποφαίνεται πως: «…ουδείς απολύτως εκ των σπουδαστών του Πολυτεχνείου εφονεύθη κατά το ανωτέρω τριήμερον.»[4]
4. Ο τότε Πρύτανης του Πολυτεχνείου Κωνσταντίνος Κονοφάγος, παραδέχεται στο ίδιο βιβλίο στο οποίο υπερασπίζεται τους καταληψίες του Πολυτεχνείου, ότι: «Μετά τα γεγονότα, με σύντονη προσπάθεια έρευνας στο Ε.Μ.Π. πιστοποιήσαμε ότι κανένας σπουδαστής μας δεν είχε σκοτωθεί. Αργότερα εξακριβώθηκε ότι μέσα στο Πολυτεχνείο δεν είχε σκοτωθεί κανένας φοιτητής ή πολίτης.»[5]
5. Το Υπηρεσιακό Έγγραφο του Υπαρχηγού της Αστυνομίας Γεωργίου Σαμπάνη, στις 8 Φεβρουαρίου 1982 [6] πιστοποιεί πως: «Ουδείς εφονεύθη εντός του χώρου του Πολυτεχνείου. Εις τους πέριξ όμως του Πολυτεχνείου χώρους, φέρονται ότι εφονεύθησαν δώδεκα (12) άτομα.»

Εν συνεχεία, δίδεται η κατάσταση των 12 νεκρών: 7 από αδέσποτες σφαίρες και 5 κατά τις επιθέσεις των διαδηλωτών στα κτίρια του ΟΤΕ και του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Κανένας εξ αυτών δεν ήταν φοιτητής και όλοι τους ήταν εκτός του Πολυτεχνείου.

6. Ο τότε Αντιπρόεδρος της Βουλής Ισαάκ Λαυρεντιάδης ξεκαθάριζε, τον Νοέμβριο του 1987, σε επιστολή του προς τις εφημερίδες πως: «Η κομματική καπηλεία επροκάλεσε σύγχυσιν και σκοπίμως εκαλλιέργησε τον μύθον περί πολλών θυμάτων εντός του χώρου του Πολυτεχνείου, ενώ όπως απεδείχθη από υπευθύνους πηγάς και επίσημα στοιχεία, ουδέν θύμα υπήρξεν! … Επιτέλους είναι καιρός πλέον να σταματήση η διαστρέβλωσις της αληθείας και η δηλητηρίασις της κοινής γνώμης… Με ασύστολα ψεύδη δεν στηρίζονται ιδανικά!»[7]
7. Ο Ευάγγελος Αβέρωφ δήλωσε δημοσίως, στις 10 Μαΐου 1975 πως: «Δεν είμαι διατεθειμένος λόγω επιμόνου συνθηματολογίας περί ανυπάρκτων “πολυαρίθμων νεκρών” να βοηθήσω κι εγώ στην θεσμοποίησι μίας ψεύτικης ιστορίας.»[8]

Τό σχεδιάγραμμα μέ τά σημεῖα τῶν 12 θυμάτων. Κανένας φοιτητής καί ὅλοι ἐκτός τοῦ χώρου τοῦ Πολυτεχνείου

Ποια τα συμπεράσματα των γεγονότων του Πολυτεχνείου;

        Τι συμπεράσματα μπορούμε να εξάγουμε εκ των ανωτέρω; Αρχικώς, ότι το κίνημα του Πολυτεχνείου ήταν ξενοκίνητο. Ο Πρύτανης του Πολυτεχνείου στο ημερολόγιό του ήταν ξεκάθαρος: «Το κίνημα στο Ε.Μ.Π. ήτο ξενοκίνητον και οι σπουδασταί του Ε.Μ.Π., αφελή θύματα.»

       Οι ΗΠΑ ήταν δυσαρεστημένες μετά από την εχθρική προς αυτές στάση που τήρησαν οι Παπαδόπουλος και Μαρκεζίνης κατά τον πόλεμο του Yom Kippur. Δεδομένου και του πόσο ικανοί είναι οι Αμερικανοί σε ζητήματα ψυχολογικού πολέμου, οι φοιτητές κατέστησαν απλώς «άβουλα όργανα σκοτεινών δυνάμεων», όπως το θέτει ο Μαρκεζίνης.[9] Ο δε τότε Υπουργός Παιδείας Παναγιώτης Σιφναίος κατέθεσε τα εξής αληθή:

       «Πιστεύω ότι οι κινηθέντες τον Νοέμβριον ελάχιστοι φοιτηταί, δεν είχον την παραμικράν ιδέα του τι ετεκταίνετο… Οι οργανωταί – Έλληνες ή ξένοι ή και αμφότεροι… επέσπευσαν την εκδήλωσιν δια να την χρησιμοποιήσουν ως κάλυμμα της ιδικής των προμελετημένης εκδηλώσεως. Στόχος των άμεσος ήτο η πρόληψις των δηλώσεων Μαρκεζίνη και η ματαίωσις των εκλογών!»[10]

       Όπως αναφέρει και ο Εισαγγελεύς Τσεβάς: «Και τις πταίει; Πάντες οι εξαπολύσαντες τας δυνάμεις αυτάς του ολέθρου και εμπνεύσαντες την πολιτικοποίησιν της κινήσεως, οργανώσαντες ή εκμεταλλευθέντες την όλην επιχείρησιν, εμφανείς ή αφανείς δράσται…»[11]

       Υπήρχαν και δύο ακόμη άτομα, στελέχη της 21^ης Απριλίου, που φέρονται να διεδραμάτισαν κάποιον επίσης σκοτεινό ρόλο στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Και οι δύο ανήκαν στην μερίδα των πρωτεργατών της Επαναστάσεως που δεν επιθυμούσαν την πολιτικοποίηση που επεδίωκε ο Παπαδόπουλος. Επρόκειτο για τον Διευθυντή της ΕΣΑ Δημήτριο Ιωαννίδη και τον Αρχηγό της ΚΥΠ Μιχαήλ Ρουφογάλη. Διαβάζουμε χαρακτηριστικά στην κατάθεση Σιφναίου:

       «Έντιμος υπάλληλος της ΚΥΠ με εβεβαίωσεν ότι κατά την Πέμπτην και Παρασκευήν 15 και 16 Νοεμβρίου 1973, ευρίσκοντο εντός του Πολυτεχνείου στελέχη της ΚΥΠ. Έτερον αξιόπιστον πρόσωπον μου είπεν ότι είδεν εντός του Πολυτεχνείου δεκάδας ανθρώπων… της ΕΣΑ.»[12]

       Και ο Εισαγγελεύς Τσεβάς αναφέρει στο πόρισμά του: «Και περιέργως ο μηδεμίαν έχων αναλάβει αποστολήν εις την επιχείρησιν, τότε Διευθυντής της ΕΣΑ Δημήτριος Ιωαννίδης, μεταβαίνει περί ώραν 04:00 της 17/11/1973 εις τον χώρον του Πολυτεχνείου. Και ουδείς, ούτε ο ίδιος, αποκαλύπτει διατί!»[13]

       Ενδεικτικώς, αναφέρουμε πως ο Ιωαννίδης καταδικάστηκε για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου σε… 7 φορές ισόβια.

Ἡ Ἔκθεσις Σαμπάνη

       Το δεύτερο συμπέρασμα που μπορούμε να εξάγουμε από την ανάλυση των αντικειμενικών γεγονότων, είναι πως δεν υπήρξε εξέγερση. Το καθεστώς της 21^ης Απριλίου είχε πάψει να υφίσταται στις 8 Οκτωβρίου 1973, όταν ο Παπαδόπουλος παρέδωσε την αρχή στον Σπύρο Μαρκεζίνη για να οδηγήσει την χώρα σε εκλογές, 40 περίπου ημέρες πριν από τα γεγονότα του Πολυτεχνείου. Επομένως, το Πολυτεχνείο δεν στράφηκε κατά κάποιας δικτατορίας, αλλά κατά της δημοκρατικής διαδικασίας των εκλογών. Μάλιστα, μπορούμε να πούμε πως το Πολυτεχνείο αποτέλεσε πρόδρομο για μία πραγματικά στυγνή δικτατορία, καθώς η αναταραχή που τα γεγονότα δημιούργησαν έδωσε στον Ιωαννίδη την ευκαιρία να κάνει ένα εσωτερικό πραξικόπημα, να ρίξει τον Παπαδόπουλο και να αναβάλει τις εκλογές, ξηλώνοντας παράλληλα στους 8 μήνες διακυβερνήσεώς του ό,τι ο προκάτοχός του έχτιζε επί 6ετία.

       Πέραν αυτού, οι διαδηλωτές του Πολυτεχνείου δεν έχαιραν σημαντικής λαϊκής υποστηρίξεως. Τα άτομα που συμμετείχαν (και εντός και εκτός του κτιρίου) δεν ξεπέρασαν ποτέ τις 8.000. Οι καταληψίες περίμεναν «λαϊκή εξέγερση», αυτή όμως ποτέ δεν ήλθε. Όπως παραδέχτηκε ο Κώστας Λαλιώτης: «…οι μάζες δεν είχαν καμμία διάθεση για αγωνιστική κινητοποίηση.»[14]

       Κατόπιν εορτής, βεβαίως και επί των πρώτων ειδικά ημερών της «Μεταπολίτευσης», κάθε άνθρωπος ισχυριζόταν πως υπήρξε «αντιστασιακός», λόγω του κλίματος τρομοκρατίας που επικρατούσε κατά τα πρώτα μεταπολιτευτικά έτη. Αναφέρεται χαρακτηριστικά στο Πόρισμα Τσεβά πως «οι πάντες πλην των φοιτητών εξεμεταλλεύθησαν το λεγόμενο σπουδαστικό κίνημα».[15]

       Κινητήρια δύναμη πίσω από το Πολυτεχνείο ήταν οι παλαιοπολιτικοί, που, όπως αναφέραμε ανωτέρω, είχαν θορυβηθεί από την επικείμενη πολιτικοποίηση του καθεστώτος. Προς τούτο, κινητοποίησαν τις κομματικές νεολαίες τους. Έπειτα, στα γεγονότα εισχώρησαν και πάσης φύσεως αριστεριστές, εν συνεχεία το ΚΚΕ με τον Ρήγα Φεραίο και η ΑΝΤΙΕΦΕΕ. Το ΚΚΕ, ωστόσο, αποχώρησε από την κατάληψη στις 16 Νοεμβρίου![16] Τότε, εισέδυσαν και διάφοροι πράκτορες μυστικών υπηρεσιών, για να λειτουργήσουν ως αγκιτάτορες.

       Παραθέτουμε ακριβώς τα λόγια του Σάββα Κωνσταντόπουλου, ανήμερα της ανατροπής του Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη:

       «Η εκδηλωθείσα εις τας Αθήνας ανταρσία έχει βάθος. Αι ρίζαι της διέρχονται τα ελληνικά σύνορα και φθάνουν εις το εξωτερικόν. Αι αρχαί, ας ελπίζωμεν, θα είναι συντόμως εις θέσιν να ενημερώσουν σχετικώς την δημοσίαν γνώμην. Ο Λαός πρέπει να πληροφορηθή ολόκληρον την αλήθειαν… Οι οργανωταί του αποτυχόντος εγχειρήματος διέπραξαν τρία λάθη:

• ΤΟ ΠΡΩΤΟΝ ΛΑΘΟΣ: Υπελόγισαν εις παραίτησιν του Πρωθυπουργού Σπ. Μαρκεζίνη. Την εθεώρουν ως βεβαίαν. Παραίτησις του κ. Σπ. Μαρκεζίνη θα δημιουργούσε – κατά την γνώμην τους – πολιτικόν κενόν… Οι αρχιτέκτονες και εκτελεσταί της ανταρσίας επλανήθησαν. Ο κ. Σπ. Μαρκεζίνης όχι μόνον δεν παρητήθη αλλά εισηγήθη την επιβολήν του Στρατιωτικού Νόμου και την καταστολήν της αναρχίας.
• ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟΝ ΛΑΘΟΣ: Απέκλειον οι οργανωταί της ανταρσίας της επιβολήν του Στρατιωτικού Νόμου. Κατά την αντίληψίν του ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν θα προχωρούσε εις μίαν τοιαύτην αποφασιστικήν ενέργειαν… Και εις το σημείον τούτο επλανήθησαν. Ο Στρατιωτικός Νόμος ήρθη προς μηνών δια να προχωρήση η Χώρα εν πλήρει ελευθερία προς την Δημοκρατίαν… Εναντίον αυτής της διαδικασίας εστράφη η ανταρσία. Ούτε όμως η Δημοκρατία, ούτε η προς αυτήν οδηγούσα μέθοδος εγκαταλείπονται από το Κράτος ανυπεράσπιστοι. Όλα τα δημοκρατικά Συντάγματα του κόσμου, παρέχουν εις την Κυβέρνησιν το δικαίωμα να εφαρμόζη τον Στρατιωτικόν Νόμον προς αντιμετώπισιν σοβαράς εσωτερικής απειλής, στρεφομένης εναντίον των δημοκρατικών διαδικασιών…
• ΤΟ ΤΡΙΤΟΝ ΛΑΘΟΣ: Οι οργανωταί της ανταρσίας, κατεχόμενοι υπό παραισθήσεως, επερίμεναν λαϊκήν συμπαράστασιν… Η μεγάλη όμως λαϊκή μάζα δεν επιθυμεί επαναστάσεις και αιματοχυσίας…

       Η οργανωθείσα ανταρσία απέτυχε εξ αιτίας των ανωτέρω τριών λαθών…»[17]

       Όσα έγραψε ο Κωνσταντόπουλος ήταν ιδιαζούσης σημασίας. Δεδομένων των προσωπικών σχέσεων που διατηρούσε με τον Παπαδόπουλο, ο Κωνσταντόπουλος ουσιαστικώς εξέφραζε το καθεστώς σε ένα ημιεπίσημο επίπεδο. Επρόκειτο για την πρώτη φορά που υποστηριζόταν από την κυβέρνηση πως η ανταρσία του Πολυτεχνείου ήταν ξενοκίνητη και πως υπήρχε πολύ συγκεκριμένο σχέδιο δράσεως, με πολύ συγκεκριμένο στόχο.

       Εν κατακλείδι, όπως αναφέρει ο Μαρκεζίνης για την κατάληψη του Πολυτεχνείου: «…ούτε την Δικτατορία θα διώξει, ούτε την Δημοκρατία θα επαναφέρει. Θα αποτελέσει απλώς το πρόσχημα που αναζητούσαν ο Ιωαννίδης και οι συνεργάτες του, για να ανατρέψουν – με την υπόδειξη των Αμερικανών – μία εβδομάδα αργότερα τον Παπαδόπουλο…»[18]

       Δεν απουσίασαν φυσικά από τον δημόσιο λόγο και διάφοροι γραφικοί, που ισχυρίστηκαν πως ο ίδιος ο Παπαδόπουλος ήταν που άφησε τα γεγονότα του Πολυτεχνείου να εξελιχθούν με τον τρόπο που εξελίχθηκαν, ούτως ώστε να έχει κάποια πρόφαση για να αναβάλει τις εκλογές, τις οποίες, όπως λένε, γνώριζε ότι θα έχανε. Δεν θα δώσω εγώ την απάντηση. Θα αφήσω τα λόγια του ιδίου του Παπαδόπουλου να το κάνουν:

       «Πολλοί ίσως επεδίωξαν και επέτυχαν και το “Πολυτεχνείον” και τα θύματά του. Και φοβούμαι ότι αυτοί δεν ήσαν μόνον οι ανεύθυνοι έναντι του λαού. Ο οιοσδήποτε ημπορεί να ήντλησεν πολιτικά και ηθικά ωφελήματα από το “Πολυτεχνείον” εκτός εμού και της Κυβερνήσεώς μου. Τούτο υπήρξεν έκτοτε ασφαλές και επιβεβαιωμένον.»[19]

       Ένας και μοναδικός ήταν ο αντικειμενικός στόχος του Πολυτεχνείου. Να ματαιωθεί η Συνέντευξη Τύπου που είχε προγραμματισθεί για τις 17 Νοεμβρίου 1973, κατά την οποίαν ο Σπύρος Μαρκεζίνης θα ανακοίνωνε την ημερομηνία των εκλογών.[20] Όπως γράφει ο ίδιος: «…οι οπωσδήποτε επιθυμούντες την ανατροπήν μου, δεν θα ήσαν εις θέσιν να το πράξουν αν είχε πραγματοποιηθεί η Συνέντευξις Τύπου.»[21]

       Πράγματι, η Συνέντευξη Τύπου δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Ανεβλήθη για τις 28 Νοεμβρίου 1973. Όμως, 3 μέρες νωρίτερα, ήρθε ο Ιωαννίδης και τα γκρέμισε όλα.

Ὁ σκοπός τοῦ “Πολυτεχνείου” ἦταν ἡ ματαίωσις Συνεντεύξεως Τύπου στίς 17 - 11 - 1973, κατά τήν ὁποία ὁ Σπ. Μαρκεζίνης θά ἀνεκοίνωνε τήν ἡμερομηνία τῶν ἐκλογῶν

 Τελικά, τι πέτυχε το Πολυτεχνείο;

       Το Πολυτεχνείο είχε μονάχα τραγικές συνέπειες. Τόσο για την Ελλάδα, όσο και για την Κύπρο. Δεν έριξε κάποια «χούντα», ούτε έφερε την δημοκρατία. Απλώς, έφερε τον Ιωαννίδη. Και ο αφελής Ιωαννίδης έφερε το δράμα της Κύπρου. Πιο συγκεκριμένα:

1. Το Πολυτεχνείο τορπίλλισε μία Επαναστατική Μεταπολίτευση, η οποία θα αποκαθιστούσε τις δημοκρατικές διαδικασίες με νέους και αδιάβλητους θεσμούς και πολιτειακή οργάνωση, πράγματα τα οποία ποτέ δεν κατάφεραν να υλοποιηθούν, επειδή οι καταληψίες του Πολυτεχνείου έδωσαν στον Ιωαννίδη το πρόσχημα που από καιρό περίμενε.
2. Το Πολυτεχνείο καταβαράθρωσε το χρονοδιάγραμμα για την εγκαθίδρυση του νέου πολιτικού βίου, τον οποίον επί 6ετία έπλαθε ο Παπαδόπουλος και οι διακεκριμένοι συνεργάτες του. Λόγω του Πολυτεχνείου, ακυρώθηκαν οι πρώτες εκλογές που θα έβλεπε η Ελλάς μετά από 10 χρόνια. Αντί οι εκλογές να γίνουν στις 10 Φεβρουαρίου 1974, έγιναν στις 17 Νοεμβρίου 1974. Εντός αυτών των 10 μηνών, όμως, είχαν χαθεί τα πάντα.
3. Το Πολυτεχνείο οδήγησε στην τραγωδία της Κύπρου και την νεκρανάσταση του παλαιοκομματισμού.

       Βεβαίως, το Πολυτεχνείο κατάφερε από μόνο του να ρίξει τον Παπαδόπουλο. Διευκόλυνε, όμως, το έργο του Ιωαννίδη.

Παιδάκια σέρνονται στήν “κεφάλα” τοῦ Σβορώνου, νομίζοντας ὅτι πρόκειται περί θύματος. Καί ὅμως! Ζοῦσε μέχρι τό 1989!

 Τελικά, η «γενιά του Πολυτεχνείου» τι κατάφερε;

       Οι πρώτες μεταπολιτευτικές δεκαετίες ήταν η περίοδος κατά την οποίαν μεσουρανούσε η «γενιά του Πολυτεχνείου». Δεδομένης της θρυλικής διαστάσεως που έφτασε η εν λόγω γενιά στην διανόηση του μέσου Έλληνα, θα περίμενε κανείς τα επιτεύγματά της να είναι χειροπιαστά και πάμπολλα. Θα περίμενε κανείς να οδήγησε την χώρα σε στιγμές μεγαλείου ή, έστω, σε πολύ υψηλά βιοτικά επίπεδα.

       Προς τούτο, θα κάνουμε, κλείνοντας, μία συνοπτική σύγκριση της Οικονομίας, του κατεξοχήν σημαντικού δείκτη για την σύγκριση κυβερνήσεων, κατά την περίοδο Παπαδοπούλου (1968-1973) και των περιόδων Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981), Παπανδρέου (1982-1989) και Μητσοτάκη (1990-1993). Τι έφεραν, τελικά, οι κύριοι «Ψωμί, Παιδεία, Ελευθερία»;[22]

 Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν (Α.Ε.Π.)                                                                               (μέσος ετήσιος ρυθμός αναπτύξεως)

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):          8,1%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): 3,7%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):                2,1%

Περίοδος Μητσοτάκη (1990-1993):                  0,3%

Κατά κεφαλήν Εισόδημα                                                                                                (μέσος ετήσιος ρυθμός αναπτύξεως)

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):          7,6%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): 2,5%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):               1,2%

Περίοδος Μητσοτάκη (1990-1993):                  0,3%

Ρυθμός αυξήσεως Βιομηχανίας                                                                               (μέσος ετήσιος ρυθμός αυξήσεως)

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):        11,4%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): 3,9%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):               1,3%

Περίοδος Μητσοτάκη (1990-1993):                 -0,7%

Ρυθμός αυξήσεως Μεταποιήσεως                                                                          (μέσος όρος ετησίως)

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):        12,4%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): 3,9%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):                0,6%

Περίοδος Μητσοτάκη (1990-1993):                 -1,6%

Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου                                                        (μέσος ετήσιος ρυθμός αυξήσεως)

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):       10,6%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): 2,2%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):               0,4%

Περίοδος Μητσοτάκη (1990-1993):                  0,3%

Ιδιωτικές και Δημόσιες Επενδύσεις                                                                       (μέσος ετήσιος ρυθμός αυξήσεως)

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973)                                                                                               Ιδιωτικές: 10,2%   Δημόσιες: 10%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981)                                                                Ιδιωτικές: 3,2%   Δημόσιες: 0,2%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989)                                                                  Ιδιωτικές: 0,4%   Δημόσιες: 1,8%

Περίοδος Μητσοτάκη (1990-1993)                                                                    Ιδιωτικές: 0,9%   Δημόσιες: 6%

Δείκτης Όγκου Βιομηχανικής Παραγωγής                                                        (μέσος ετήσιος ρυθμός αυξήσεως)

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):        10,47%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): 4,29%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):               0,61%

Εξαγωγές

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):          αύξηση 339,7%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): αύξηση 168,9%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):                 αύξηση 25,6%

Τιμάριθμος – Πληθωρισμός                                                                                (μέσος ετήσιος ρυθμός αυξήσεως)

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):            2,61%

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): 17,13%

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):                18,19%

 Εθνικό Νόμισμα                                                                                     (αγοραστική δύναμη δραχμής)

       Περίοδος Παπαδοπούλου: η δραχμή, από την 10^η, κατέκτησε την 1^η θέση παγκοσμίως σε αγοραστική δύναμη. Και, για πρώτη φορά στην ιστορία της, έγινε υπερτίμησή της, το 1973, κατά 10%.

       Περίοδος «Μεταπολίτευσης»: η δραχμή εξαϋλώθηκε και συνεχώς δεχόταν υποτιμήσεις, μέχρι να αντικατασταθεί από το ευρώ. Η δε αξία της, από 100 λεπτά το 1973, έφτασε τα 26 λεπτά το 1982, τα 7 λεπτά το 1989 και τα 5 λεπτά το 1991…

Δημόσιο Χρέος

Περίοδος Παπαδοπούλου (1968-1973):         24% του Α.Ε.Π.                                                 (κυρίως εσωτερικό, για παραγωγικές επενδύσεις)

Περίοδος Καραμανλή – Ράλλη (1975-1981): 55% του Α.Ε.Π.                                     (εξωτερικό και για κάλυψη ελλειμάτων, όπως και των επομένων)

Περίοδος Παπανδρέου (1982-1989):              113% του Α.Ε.Π.

Περίοδος Μητσοτάκη (1990-1993):                145% του Α.Ε.Π.

 ΤΕΛΟΣ...

ΔΥΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΑ ΕΡΓΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ ΜΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΑΛΗΘΕΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ.

Δ/NΣΗ: ΧΑΡ. ΤΡΙΚΟΥΠΗ 14 ΑΘΗΝΑ. ΤΗΛ.ΠΑΡ. 210 6440021

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

[1] Διαβάζουμε στο Πόρισμα Τσεβά: «Αντελήφθη προφανώς (σ.σ. ο Παπαδόπουλος) την εις βάρος του – από Αύγουστον ήδη 1973 – υποβόσκουσαν κίνησιν των Ιωαννίδη, Ρουφογάλη, Μπονάνου (κατάθεσις Σιφναίου) και προσπαθεί να αντιδράση δια της εγκαίρου καταστολής, της υπό των άλλων ήδη εκμεταλλευομένης προφανώς εξεγέρσεως…»

[2] «Ελεύθερος Κόσμος», φ. 21/11/1973.

[3] Προανακριτικό Πόρισμα Εισαγγελέως Δημητρίου Τσεβά, 14/10/1974, σελ. 15.

[4] Προανακριτικό Πόρισμα Εισαγγελέως Δημητρίου Τσεβά, 14/10/1974, σελ. 12.

[5] «Η εξέγερση του Πολυτεχνείου», σελ. 119.

[6] Το Πόρισμα Σαμπάνη συνετάχθη κατόπιν εντολής του Υπουργού Δημοσίας Τάξεως του ΠΑΣΟΚ Γιάννη Σκουλαρίκη. Στις 28 Ιανουαρίου 1982, 8 βουλευτές της ΝΔ έκαναν ερώτηση στην Βουλή για το ποιοι ήταν οι νεκροί του Πολυτεχνείου. Ο τότε Υφυπουργός Αμύνης του ΠΑΣΟΚ Γιώργος Πέτσος του έδωσε την εξής απάντηση: «Αυτοί που και εσείς τιμούσατε επί 5 χρόνια.» Θα ήταν αστείο, αλλά, δεδομένου ότι πρόκειται για την ελληνική πραγματικότητα, είναι τραγικό.

[7] Παρόλα αυτά, στα πρώτα μεταπολιτευτικά έτη κυριαρχούσαν διάφορα μυθεύματα τύπου «Ηλένιας Ασημακοπούλου» και διαφόρων άλλων φανταστικών νεκρών, που το μόνο «τεκμήριο» που τις συνόδευε ήταν δακρύβρεχτες ιστορίες που κανένας δεν τολμούσε να αμφισβητήσει, για να μην χαρακτηριστεί «χουντικός». Η γραφικότητα θα θεωρούσε κανείς πως έφτασε στο απόγειό της, όταν ο Δήμαρχος Ζωγράφου Δημήτρης Μπέης έσκαβε την δημοτική πλατεία για να βρει… ομαδικούς τάφους και όταν ο Γεώργιος – Αλέξανδρος Μαγκάκης εξήγγελλε τιμητικές συντάξεις για τις οικογένειας των δήθεν νεκρών, τις οποίες ούτε μία οικογένεια δεν εμφανίστηκε για να διεκδικήσει. Ωστόσο, υπήρχαν και άλλα, ανεξερεύνητα επίπεδα ξιπασιάς, τα οποία μόνο το μεταπολιτευτικό κράτος κατάφερε να αγγίξει. Τρανό παράδειγμα η «κεφάλα» του Σβορώνου, αυτό το αποκρουστικό κεφάλι δίχως σώμα στο οποίο κάθε χρόνο καταθέτει στεφάνι όλη η πολιτική και πολιτειακή ηγεσία. Θα νόμιζε κανείς πως επρόκειτο για την κεφαλή κάποιοι πεσόντα φοιτητή. Όπως είδαμε, όμως, νεκροί φοιτητές δεν υπήρξαν. Αντ’ αυτού, πρόκειται για το κακοσχηματισμένο κεφάλι του καθηγητού Νίκου Σβορώνου, ο οποίο μάλιστα ζούσε μέχρι το 1989 και κατέθεσε κιόλας στεφάνι… στην προτομή του!

[8] Περιοδικό «Επίκαιρα», Τεύχος 562.

[9] «Αναμνήσεις 1972-1974», σελ. 423.

[10] Προανακριτικό Πόρισμα Εισαγγελέως Δημητρίου Τσεβά, 14/10/1974, σελ. 24.

[11] Προανακριτικό Πόρισμα Εισαγγελέως Δημητρίου Τσεβά, 14/10/1974, σελ. 12.

[12] Κατά τις έρευνες, αποκαλύφθηκαν και δύο ταυτότητες πρακτόρων της ΚΥΠ που επιβεβαιωμένα είχαν εισχωρήσει στο πολυτεχνείο: ο Δημήτριος Πίμπας και ο Δημήτριος Κατσούλης.

[13] Προανακριτικό Πόρισμα Εισαγγελέως Δημητρίου Τσεβά, 14/10/1974, σελ. 23.

[14] Εφημερίδα «Αυγή», 17/11/1976.

[15] Προανακριτικό Πόρισμα Εισαγγελέως Δημητρίου Τσεβά, σελ. 20.

[16] Ο Μπάμπης Δρακόπουλος, Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ Εσωτερικού, δήλωνε στις 16/11/1973: «…ενώ το δημοκρατικό κίνημα αξιώνει την δημοκρατική ομαλότητα, σκοτεινές δυνάμεις εργάζονται για να φράξουν τον δρόμο προς την κατεύθυνση αυτή και οργανώνουν προκλήσεις για να δικαιολογήσουν την επιβολή στρατοκρατικών μέτρων!» Η δε έκθεση της 4^ης Ολομέλειας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, τον Ιούλιο του 1976, αναφέρει: «Ο Ρ.Φ. (σ.σ. Ρήγας Φεραίος) υποστήριζε: Οι φοιτητές δεν έχουν αυτή την στιγμή διάθεση για αγώνα που θα τους φέρει σε αντιπαράθεση με τον Μαρκεζίνη. Πρέπει να εξαντλήσουμε την “καλή θέληση” του Παπαδόπουλου για αλλαγή και να μην δημιουργούμε καταστάσεις ανασχετικές αυτής της “θετικής πορείας”» Έπειτα, μαθαίνουμε το πόσο είχε αιφνιδιαστεί το ΚΚΕ και πόσο πολύ επιθυμούσε να αποσυρθεί από το Πολυτεχνείο: «Αλλά πέρα από αυτό, πρέπει να λεχθεί ότι η κατάληψη αποτέλεσε αιφνιδιασμό για τις καθοδηγήσεις του Κόμματος και της ΚΝΕ… Η ΚΟΑ και το Γραφείο της ΚΣ της ΚΝΕ είδαν κατ’ αρχήν την κατάληψη σαν μία επικίνδυνη περιπλοκή στην ανάπτυξη της αντιχουντικής απειλής. Η σκέψη τους ήταν κυρίως να πάρουν μέτρα για την άμεση απαγκίστρωση των φοιτητών από το Πολυτεχνείο… Το Γραφείο του ΚΣ της ΚΝΕ έμαθε τα γεγονότα σχεδόν τυχαία την Πέμπτη το πρωί… Πρώτη του εκτίμηση ήταν ότι τα γεγονότα αποτελούν ανεύθυνη, ως ένα βαθμό, ενέργεια, έξω από τη γραμμή της οργάνωσης.» Καταληκτικά, η έκθεση κρίνει ως «ανεύθυνη και βιαστική» την «εξέγερση» του Πολυτεχνείου και, ουσιαστικώς, την κατακρίνει: «Δύο μέλη της ΚΝΕ, την Πέμπτη το πρωί εξέτασαν τα γεγονότα επί τόπου, έκαναν τις πρώτες εκτιμήσεις και κατέληξαν σε μερικά μέτρα που έπρεπε να παρθούν. Οι εκτιμήσεις τους ήταν οι παρακάτω: Η “παθητική” στάση της αστυνομίας προβλημάτιζε. Η “κατάληψη” απ’ έξω έδινε την εντύπωση εξτρεμισμού. Τα αριστερίστικα συνθήματα επικρατούσαν… Έτσι εκτιμήθηκε ότι πρόκειται για μία ανεύθυνη και βιαστική κίνηση με έντονο το αριστερίστικο στοιχείο, που ήταν ως ένα βαθμό, έξω από τη γραμμή της οργάνωσης, η οποία εκείνο τον καιρό γενικά ήταν κατά των καταλήψεων και των βιαστικών και απογραμμάτιστων ανοιχτών εκδηλώσεων…» Όπως γνωρίζουμε όλοι, ωστόσο, το ΚΚΕ αρέσκεται να φέρει το Πολυτεχνείο ως «σημαία» και να παρουσιάζεται ως πρωτοστάτης της κατάληψης.

[17] «Ελεύθερος Κόσμος», φ. 25/11/1973.

[18] «Σύγχρονη Πολιτική Ιστορία της Ελλάδος», Τόμος Γ’, σελ. 205-206.

[19] Κατάθεση Παπαδόπουλου.

[20] Θα ήταν η Κυριακή, 10^η Φεβρουαρίου 1974.

[21] «Αναμνήσεις 1972-1974», σελ. 409.

[22] Πηγές: ΟΟΣΑ “Economic Outlook”, Εθνικοί Λογαριασμοί 1967-1989, Τράπεζα της Ελλάδος «Η Ελληνική Οικονομία», Τόμος ΙΙΙ, 1984, «Οικονομικός Ταχυδρόμος», 13/2/1992 και Νικολάου Μακαρέζου «Η Οικονομία της Ελλάδος», σελ. 165-211.

• Προηγούμενο
• Επόμενο