Τα Προεόρτια της 21ης Απριλίου 1967

Του Emperor of Historia.

 Στις ημέρες μας, εν έτει 2022 και 55 έτη μετά την Περίοδο της 21ης Απριλίου 1967, η οποία διαιρείται σε 2 ημιπεριόδους (1η Περίοδος:1967-1973,Κυβέρνησις Γεωργίου Παπαδοπούλου και 2η Περίοδος:1973-1974,Κυβέρνησις Δημήτριου Ιωαννίδη),ακόμη δεν έχει ριχθεί «Φως» στο «Σκοτεινό Δωμάτιο» και απειροελάχιστοι γνωρίζουν πως φτάσαμε στην Επανάσταση της 21ης Απριλίου 1967. Σε αυτό το άρθρο λοιπόν, θα επιχειρήσουμε να διαφωτίσουμε το ελληνικό κοινό και να Αποκαλύψουμε την Ιστορική Αλήθεια γύρω από τα προηγηθέντα γεγονότα, που επέφεραν το Στρατιωτικό Κίνημα της 21ης Απριλίου 1967.

 

 

Αρχικά,στις 5 Οκτωβρίου 1955,ο Παπάγος απεβίωσε κατόπιν μιας απροσδιόριστης ασθένειας,από την οποία προσβλήθηκε,ενώ ως διάδοχό του όρισε τον Στέφανο Στεφανόπουλο.Λίγες ώρες μετά τον θάνατο του Παπάγου,ο Βασιλεύς Παύλος κάλεσε στα Ανάκτορα τον Στεφανόπουλο,για να συζητήσουν την διαδοχή της Κυβερνήσεως,αλλά η ακρόαση αναβλήθηκε για μερικά 24ωρα έτσι ώστε να εκλεχθεί νέος αρχηγός κόμματος,που θα ήταν ο Στεφανόπουλος.Παρόλα αυτά,χωρίς να περιμένει την απόφαση της Συνελεύσεως του "Εθνικού Συναγερμού"ο Βασιλεύς Παύλος ζήτησε από τον Στεφανόπουλο να παραιτηθεί η Κυβέρνηση,κάτι το οποίο ο τελευταίος έπραξε,ενώ 1 ώρα αργότερα ο Στεφανόπουλος,ο Εθνικός Συναγερμός και ο Λαός πληροφορήθηκαν από ανακοίνωση του Παλατιού πως η εντολή για σχηματισμό κυβερνήσεως δόθηκε σε άλλον.Στις 6 Οκτωβρίου 1955,ο Κων/νος Καραμανλής ορίστηκε Πρωθυπουργός για πρώτη φορά,με τον Βασιλιά να τον έχει ορκίσει αιφνιδιαστικά Πρωθυπουργό,παραβιάζοντας έτσι όλες τις αρχές του κόμματος και τις ηθικές αρχές του πολιτεύματος. Ο Στέφ. Στεφανόπουλος έλεγε αργότερα σε συνέντευξή του:"Τυπικώς,κατά το γράμμα του Συντάγματος,ο Βασιλεύς δύναται να διορίση Πρωθυπουργόν. Εν προκειμένω όμως διόρισε Αρχηγόν Κόμματος. Η πράξις ήτο σαφής ανάμειξις εις τα εσωτερικά του Συναγερμού,ατυχής και αποδοκιμαστέα Κοινοβουλευτικώς... Έκτοτε επηκολούθησε σειρά αδεξίων επεμβάσεων του Στέμματος."

Γιατί όμως ο Παύλος έδρασε κατά αυτόν τον τρόπο; Η απάντησις είναι απλή. Ο Βασιλεύς ήταν αντίθετος με την εξωτερική πολιτική του Παπάγου στην Κύπρο,ενώ οι σχέσεις του Βασιλικού ζεύγους με τον Παπάγο ήταν ψυχρές (σε σημείο που ο Παπάγος αρνούνταν να υπογράψει κάτω από την υπογραφή του Βασιλέως). Παράλληλα,η θέση του Καραμανλή για το Κυπριακό ήταν γνωστή,ενώ στις 7/10/1955 ο Πρέσβης της Μ. Βρετανίας στην Ελλάδα Τσάρλς Πηκ,ανέφερε σε έγγραφο του Foreign Office ότι:"Ο Καραμανλής ήτο ο υποψήφιος του Βασιλέως και των Αμερικανών."Έτσι,στις 4/1/1956 ο Καραμανλής ιδρύει το δικό του κόμμα Ε.Ρ.Ε (Εθνική Ριζοσπαστική Ένωσις)και προκήρυξε εκλογές για τις 19 Φεβρουαρίου 1956,ενώ ήδη από το '52 είχε αποδειχθεί πως ήταν ο "Εκλεκτός" των Αμερικανών,όπως ομολόγησε ο πρώην Σταθμάρχης της CIA Alfred Almer.

Κατοπιν,στις 11 Μαΐου 1958 διεξήχθησαν νέες εκλογές,όπου για άλλη μια φορά ο Καραμανλής κατασκεύασε έναν σκανδαλώδη εκλογικό νόμο κατόπιν μυστικών διαβουλεύσεων με τον Γ. Παπανδρέου . Σύμφωνα με τον νόμο,προβλεπόταν ενισχυμένη αναλογική,ενώ για να μην υπάρξει και πάλι "συνασπισμός κομμάτων"επέβαλε για την συμμετοχή κόμματος στην δεύτερη κατανομή ποσοστό 25%,για συμμετοχή συνασπισμού δυο κομμάτων 35% και για συμμετοχή τριών και άνω κομμάτων 40%. Τέλος,το εκλογικό σύστημα "πριμοδοτούσε" τα δυο πρώτα κόμματα με επιπλέον βουλευτικές έδρες.

Όπως ήταν αναμενόμενο,το αποτέλεσμα ήταν συγκλονιστικό:η ΕΡΕ ήρθε πρώτη με 41,16% και δεύτερο κόμμα η ΕΔΑ με 24,4% και 79 βουλευτές (λόγω της "πριμοδοτήσεως"). Έτσι,μόλις 9 έτη μετά τον Συμμοριτοπόλεμο,η ΕΔΑ (ΚΚΕ) γινόταν Αξιωματική Αντιπολίτευση,γεγονός που αποτέλεσε την σημαντικότερη στιγμή της αριστεράς στην μέχρι τότε πολιτική ιστορία της Ελλάδος! Το γεγονός αυτό απετέλεσε ένα εθνικό σκάνδαλο της εποχής. Τότε,σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος αλλά και οι Αμερικανοί "τρόμαξαν" από το αποτέλεσμα των εκλογών θεωρώντας το ως "εξαιρετικά σοβαρή εξέλιξη". Χαρακτηριστικά,ο Νικόλαος Γκαντώνης αναφέρει:"Μετά τάς ἐκλογάς τοῦ 1958,το ΚΚΕ,ὑπό μανδύαν νομιμόφρονος κόμματος,κατέστη ἀξιωματική ἀντιπολίτευσις εἱς τήν Βουλή τῶν Ἐλλήνων. Ὁ ΙΔΕΑ ἐπαγρύπνησε." Πλέον,ο Καραμανλής σκεπτόταν σοβαρά την λύση μιας "εκτροπής",όπως τον συμβούλευαν ο Υπ. Δημοσίων Έργων (απόστρατος πλέον) Σόλων Γκίκας και ο Υφυπουργός Εθνικής Αμύνης Γ. Θεμέλης. Όμως,αυτό που φόβιζε τον Καραμανλή αλλά και τους Αμερικανούς σε σχέση με την ΕΔΑ ήταν η ανεξέλεγκτη ΕΕΝΑ (Ένωσις Ελλήνων Νέων Αξιωματικών). Σε απόρρητη έκθεση της Πρεσβείας των ΗΠΑ,συνταχθείσα σε συνεργασία με την CIA,ανέφεραν τα εξής:"πιθανότατα μία ομάδα νεαρών Συνταγματαρχών να εξεγερθή και να κηρύξη μια νέα κατάστασι με στόχο τήν εξάλειψη της διαφθοράς,και την εκκαθάριση της πολιτικής ζωής...."

Τέλος,η αποκάλυψη αυτή επιβεβαίωνε ότι οι ΗΠΑ έβλεπαν την "Ομάδα Παπαδόπουλου" ως απειλή και εμπόδιο στα σχέδιά τους για ένα "εκ των άνω" και ελεγχόμενο από αυτούς πραξικόπημα των Στρατηγών.

 

Επίσης,στις 29 Οκτωβρίου 1961 διεξήχθησαν και πάλι εκλογές,όπου η ΕΡΕ του Καραμανλή έλαβε 50,8% και 176 έδρες. Παράλληλα,η νεότευκτη "Ένωσις Κέντρου",που μετείχε για πρώτη φορά σε εκλογές με αρχηγό τον Γεώργιο Παπανδρέου,ήρθε δεύτερο με 33,65% και 100 έδρες.

Η Ε.Κ ήταν ένα συνοθύλευμα κομμάτων και ομάδων της μετριοπαθούς αριστεράς μέχρι της κεντροδεξιάς,που συνενώθηκαν σε ενιαίο πολιτικό συνασπισμό στις 19/9/1961,με κυριότερα κόμματα να είναι το κόμμα του Γεωργίου Παπανδρέου,το κόμμα των Φιλελευθέρων του Σοφοκλή Βενιζέλου,η ΕΠΕΚ του Σάββα Παπαπολίτη. Επρόκειτο για πολύ εύθραυστη πολιτική ένωση με αλληλοσυγκρουόμενα ρεύματα και μεγάλη ψυχρότητα μεταξύ των δυο "συναρχηγών" (Γ. Παπανδρέου και Σοφ. Βενιζέλου).

Παράλληλα,ο Βασιλεύς Παύλος ενθάρρυνε την δημιουργία της Ε.Κ,ώστε να δημιουργήσει προβλήματα στον Καραμανλή,ενώ προωθούνταν και από τους Αμερικανούς,οι οποίοι επιθυμούσαν την δημιουργία μιας εθνικής αντιπολιτεύσεως,που θα αποτρέψει την άνοδο της ΕΔΑ,όπως έγινε το '58.

Τέλος,ο Καραμανλής φαινόταν να χάνει σιγά-σιγά την εκτίμηση του Παλατιού,με τον Διάδοχο Κωνσταντίνο να γράφει για τον Καραμανλή:"Μου έδινε την εντύπωση ενός Πρωθυπουργού ευθυνόφοβου που ήθελε να έχει ανά πάσα στιγμή δίπλα του τον Βασιλέα..."

 

Στα 1963,ο Γεώργιος Παπανδρέου αποφάσισε μια σκληρή αντιπολιτευτική τακτική,με στόχο την συσπείρωση της Ε.Κ και την συνοχή στον χαοτικό χώρο του Κέντρου.

Σχεδόν αμέσως,κατήγγειλε τις εκλογές του '61 ως αποτέλεσμα "βίας και νοθείας",με διακήρυξή του στις 14/11/1961 δήλωνε πως δεν αναγνωρίζει την νομιμότητα της Κυβερνήσεως Καραμανλή και ότι κηρύττει "ανένδοτο αγώνα"για την πτώση της. Η εφημερίδα "Ελευθερία"του Πάνου Κόκκα υιοθέτησε τον όρο και τον καθιέρωσε στην κοινή γνώμη.

Έτσι,ο Γ. Παπανδρέου προχώρησε σε "de facto" πολιτικές ενέργειες μη αναγνωρίσεως της Κυβερνήσεως,με πρώτη εκδήλωση του να είναι η αποχή της Ε.Κ από την έναρξη των εργασιών της Βουλής,ενώ ακολούθησε και η αποχή του από την δεξίωση για τα 60έτη του Βασιλέως Παύλου. Βέβαια,από αυτά διαφοροποιήθηκε ο "συναρχηγός" της Ε.Κ ο Σοφ. Βενιζέλος.

Πράγματι,στις εκλογές του '61 παρατηρήθηκαν φαινόμενα -κυρίως στην επαρχία-,όπου αστυνομικοί,στρατιωτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι "διπλοψήφισαν",ενώ παρατηρήθηκαν επίσης φαινόμενα ψήφου ανύπρακτων ή αποθανόντων. Μετά το 1956 και 1958,φαίνεται πως ο Καραμανλής είχε πάλι "μαγειρέψει" το αποτέλεσμα. Όμως,ο Γ. Παπανδρέου μετά το '58 φαίνεται να είχε δηλώσει:"Δεν βλάπτει και ολίγη νοθεία!"

Πάντως,όπως και να έχει το θέμα,από τις εκλογές του '61 και μετά ανάκυψε κρίσις νομιμότητος με την Ελλάδα να εισέρχεται σε βαθύτατη κρίση. Επίσης,μοιραίο ρόλο στην κρίση έπαιξε ο υιός του Γ. Παπανδρέου,ο Ανδρέας Παπανδρέου,ο οποίος τον Ιανουάριο του '61 επέστρεψε στην Ελλάδα από τις ΗΠΑ,κατόπιν προσκλήσεως από τον Καραμανλή ως οικονομικό εμπειρογνώμονα. Από την πρώτη στιγμή της εκλογής του ως Βουλευτής,οργάνωσε την δική του "φράξια"στην Ε.Κ,τους λεγόμενους "κεκράκτες",οι οποίοι εξώθησαν τον "Ανένδοτο Αγώνα" και άρχισαν να συνοδοιπορούν με την ΕΔΑ (ΚΚΕ)υιοθετώντας τα συνθήματά της.

Έτσι,ο "ασκός του αιόλου" άνοιξε με το ΚΚΕ να εισέρχεται πλέον στο Κέντρο,ενώ παράλληλα "καπέλωσε"τον "Αγώνα" της Ε.Κ και έτσι μπόρεσαν να προκαλέσουν κοινωνικές ταραχές. Είναι χαρακτηριστικό ότι τον Αύγουστο του 1961,στο 8ο Συνέδριο του ΚΚΕ,επισημάνθηκε:"Το ΚΚΕ τονίζει την ανάγκη να είναι ο Λαός έτοιμος για τον άλλο,τον μη ειρηνικό δρόμο!"

Ήδη,από το 1955,η ΚΥΠ είχε εκπονήσει ένα "Ειδικό Σχέδιο Εσωτερικής Ασφάλειας",που ονομαζόταν "Άσκησις Περικλής". Το σχέδιο αναθεωρήθηκε με εντολή του ΓΕΣ το 1959 και αφορούσε τις επιβαλλόμενες ενέργειες των εθνικών αρχών ανά περιοχή,σε περίπτωση πολέμου ή νέας κομμουνιστικής ανταρσίας.

Στις 8 Αυγούστου 1961 ο Α/ΓΕΕΘΑ Αντιστράτηγος Αθ. Φροντιστής έδωσε την εντολή Φ.0532/00/25/3-8-1961 ΓΕΕΘΑ Α/Α3 για αναθεώρηση του Σχεδίου. Στις 8 Σεπετμεβρίου 1961,έγινε νέα Σύσκεψις,όπου σύμφωνα με το "Πρακτικό υπ.αριθμόν 10" ως σκοπός της Συσκέψεως αναφερόταν:"Ἠ ἐνημέρωσις τῶν μελῶν ἐπί τῶν ἀποφάσεων τοῦ κ. Προέδρου τῆς Κυβερνήσεως εἰς ὅτι ἀφορᾶ τό σχέδιον "Περικλής".",ενώ το σχέδιο έγινε αποδεκτό από τον τότε Πρωθυπουργό Κ. Καραμανλή:"ὁ κ.Πρόεδρος τῆς Κυβερνήσεως ἐνέκρινε γενικῶς τό Σχέδιον καί τά ἐν τῇ σχετικῇ ἀναφορά τοῦ Α/ΓΕΕΘΑ ἀναφερόμενα..."

Όπως είναι σαφές,το Σχέδιο "Περικλής" ήταν:1)Επίσημο Επιτελικό Σχέδιο,το οποίο ζήτησε η Κυβέρνησις Καραμανλή,2)έγινε από το Υπουργείο Προεδρίας,το ΓΕΕΘΑ,το ΓΕΣ,την ΚΥΠ,την Ηγεσία της Αστυνομίας και της Χωροφυλακής!,3)ο Γ. Παπαδόπουλος μετείχε ως αξιωματικός εκτελώντας εντολή της Κυβερνήσεως και της Ηγεσίας των Ε.Δ και 4)η επιλογή του,αποδεικνύει την αναγνώριση των επιτελικών ικανοτήτων του από την Κυβέρνηση και από τα ύπατα κλιμάκια της Στρατιωτικής Ιεραρχίας! Αργότερα,ο Γ. Παπανδρέου θα χρησιμοποιήσει το Σχέδιο "Περικλής" ως αντιπερισπασμό στην υπόθεση "ΑΣΠΙΔΑ".

Τελικά,τι ήταν πραγματικά το Σχέδιο "Περικλής";Το Σχέδιο μιλούσε για εξουδετέρωση της 5ης Φάλαγγας των "ΚΙΤΡΙΝΩΝ" (δλδ των κομμουνιστών) και την αποτροπή διεισδύσεως τους,στους "ΚΥΑΝΟΥΣ" (δλδ στους εθνικόφρονες πολίτες).

Φυσικά,οι "μετωπικές" διαδηλώσεις του "ανενδότου"είχαν παραλύσει τα αστικά κέντρα,ενώ ο Γ. Παπανδρέου δήλωνε ότι θα ανήρχετο στην Εξουσία,θα αναζητούσε ποινικές ευθύνες για "σκανδαλώδεις" συμβάσεις της 8ετίας Καραμανλή.

Παράλληλα,στις 22 Μαΐου 1963 ακολούθησε η δολοφονία του αριστερού Βουλευτή Γρηγόρη Λαμπράκη στην Θεσσαλονίκη,ο οποίος πρωτοστατούσε στις πεζοδρομιακές διαδηλώσεις του "ανενδότου",ενώ ο Γ. Παπανδρέου εκμεταλλεύθηκε το γεγονός και κατηγόρησε ευθέως τον Καραμανλή ως "ηθικό αυτουργό"της δολοφονίας!Ο θάνατος και η "ηρωποίησις" του Γρ. Λαμπράκη απετέλεσε θρυαλλίδα για το "μέτωπο" Ε.Κ-ΕΔΑ (ΚΚΕ). Χαρακτηριστικά ο κομμουνιστής Π. Μαυρομάτης υποστήριξε ότι:"Τήν ἡμέρα τῆς κηδείας τοῦ Γρηγ. Λαμπράκη,εἶχαν καταλυθεῖ οἱ ἀρχές καί ἡ ἐξουσία βρισκόταν στούς δρόμους τῆς Ἀθήνας!"

Επίσης,εκτός από αυτά,το Χάσμα μεταξύ Καραμανλή και Στέμματος άρχισε να εκδηλώνεται με την Βασίλισσα Φρειδερίκη να πνέει μένεα πλέον κατά του Πρωθυπουργού,διότι ο τελευταίος δεν συμφωνούσε με την τεράστια προικοδότηση της Πριγκίπισσας Σοφίας για τον γάμο της με τον Χουάν Κάρλος της Ισπανίας,καθώς οι δαπάνες αυτές βάρυναν το Κράτος και έτσι ο Καραμανλής είπε στην Βασίλισσα την αδυναμία του προϋπολογισμού να τις καλύψει! Ακόμη,τον Απρίλιο του '63,η Φρειδερίκη δέχτηκε επίθεση από αριστερούς διαδηλωτές στο Λονδίνο,υπό την ηγεσία της συζύγου του κομμουνιστή Αμπατιέλλου,αλλά οι Βασιλείς θέλησαν να ξανά επισκεπτούν το Λονδίνο,για να παραστούν στους γάμους της Πριγκίπισσας Αλεξάνδρας του Κέντ τον Ιούλιο.

Ο Καραμανλής επέμεινε πως το ταξίδι αυτό έπρεπε να ακυρωθεί ή να αναβληθεί για να μην εξευτελιστούν περισσότερο οι Βασιλείς με νέα επεισόδια,αλλά πιεζόμενος από την Φρειδερίκη,ο Βασιλεύς Παύλος αρνήθηκε να συμμορφωθεί με τον Καραμανλή να προφητεύει:"Ἐφ’ ὅσον ἐπιμένετε,Μεγαλειότατε,ἡ Κυβέρνησις εὑρίσκεται εἰς πλήρη διαφωνίαν μέ τό Στέμμα καί συνεπῶς ὑποβάλλει τήν παραίτησίν της δι’ ἐμοῦ. Ἡ μέρα αὐτή θά εἶναι ἡ ἀφετηρία περιπετειῶν διά τήν Χώραν!"

Έτσι,ο Καραμανλής παραιτήθηκε και καθ' υπόδειξιν του ορκίσθηκε στις 19/6/1963 η Κυβέρνησις Παν. Πιπινέλη,ενώ εκείνος απόχωρησε για την Ζυρίχη. Τελικά,στις εκλογές 3 Νοεμβρίου 1963 η ΕΡΕ ηττήθηκε και η Ε.Κ ανήλθε στην Εξουσία με 42% και ο ίδιος προχώρησε σε αυτοεξορία,ενώ το Πολιτικό Χάος εξαπλωνόταν.

 

Κρίνοντας την ήδη περασμένη περίοδο,γίνεται σαφές ότι η 8ετία Καραμανλή (1955-1963),υπήρξε η περίοδος της αστυφιλίας,της μεταναστεύσεως,της άνισης κατανομής του εθνικού εισοδήματος και της εγκαταλείψεως των πενεστέρων τάξεων και της υπαίθρου. Όλα αυτά,συνέτειναν στην προλείανση επαναστατικού ρεύματος στην κοινωνία και την αναπόφευκτη επερχόμενη κρίση.

Προανακρούσματα της κρίσεως υπήρξαν το πρώτο μεταπολεμικό "Λαϊκό Μέτωπο" το '56 και η εμφάνιση της ΕΔΑ (ΚΚΕ) ως αξιωματική αντιπολίτευση το '58,ενώ η έκρηξη της κρίσεως αρχίζει το '61,οξυμένη συνεχώς,για να προσλάβει διαστάσεις εθνικής κρίσεως,η οποία οδηγούσε σε έναν Νέο Εθνικό Διχασμό κατά την περίοδο 1964-67.

Παράλληλα,στις εκλογές του '63,η Ε.Κ έλαβε το 42,4% των ψήφων,ενώ ο "ανένδοτος" του Γ. Παπανδρέου είχε μόνον εν μέρει πετύχει,καθώς δεν διέθετε αυτοδύναμη πλειοψηφία. Με μόλις 138 Βουλευτές δεν είχε αυτοδυναμία για σχηματισμό Κυβερνήσεως. Παρόλα αυτά,ο Βασιλεύς Παύλος -για να πλήξει τον Καραμανλή- ανέθεσε στον Παπανδρέου τον σχηματισμό της πρώτης προσωρινής Κυβερνήσεως στις 8 Νοεμβρίου 1963.

Στις επαναληπτικές εκλογές του Φεβρουαρίου '64,η ΕΔΑ (ΚΚΕ)πέρασε στο δεύτερο στάδιο της "τακτικής σαλαμιού". Στην δημιουργία "κεντροαριστερού μετώπου",όπου με μια ευφυή κίνηση απέσυρε τις υποψηφιότητές της από 24 εκλογικές περιφέρειες με την περίφημη "πριμοδότηση" προς την Ε.Κ. Έτσι,το κόμμα του Γ. Παπανδρέου εντός μόλις τριών μηνών κέρδισε 11% και έφτασε στο 53% την αυτοδυναμία,στηριζόμενη όμως σε κομμουνιστικές ψήφους! Το γεγονός κατήγγειλε σύσσωμος ο πολιτικός κόσμος με τον Παν. Κανελλόπουλο στις 16/2/1965 να τονίζει:"Ὁ "ἀνένδοτος ἀγών" εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἄνοιξε τήν κοίτην εἰς τήν ὁποίαν εἰσέρρευσαν κατά κύριον λόγον,τά βίαια ὕδατα τοῦ κομμουνισμοῦ."

Τέλος,το ήδη βαρύ πολιτικό κλίμα επιβάρυναν δυο θάνατοι,που ίσως να είχαν αποτρέψει τα όσα ακολούθησαν:α)στις 7 Φεβρουαρίου 1964 απεβίωσε ο "συναρχηγός" της Ε.Κ Σοφοκλής Βενιζέλος,αφήνοντας κυρίαρχο τον Γ. Παπανδρέου και β)στις 5 Μαρτίου 1964 απεβίωσε ο Βασιλεύς Παύλος και τον διαδέχθηκε ο Κωνσταντίνος Β'.

Ο κομμουνισμός παράλληλα εξαπλώνεται. Η ύπαιθρος έδειχνε να έχει κυριαρχηθεί από "ομάδες λαϊκών τιμωρών" κατά το πρότυπο της κατοχικής ΟΠΛΑ και στα αστικά κέντρα,ΚΚΕ και συνοδοιπόροι κυριαρχούσαν με "μαραθώνιες πορείες ειρήνης",απεργίες και αιματηρές διαδηλώσεις στο πεζοδρόμιο.

Στις 29 Νοεμβρίου 1964 έγινε ο εορτασμός της ανατινάξεως της Γέφυρας του Γοργοποτάμου,οπότε το ΚΚΕ προχώρησε σε επίδειξη δυνάμεως:Υπό την ηγεσία των πρώην καπεταναίων του ΕΛΑΣ Γ. Αυγεροπούλου και Ν. Κοσίγκα,όγκος 20.000 "Λαμπράκηδων" και "μετωπικών" δυνάμεων επετέθη κατά των παρισταμένων διοικητικών και στρατιωτικών αρχών,με άγριους προπηλακισμούς,διαλύοντας τον εορτασμό και προκαλώντας την έκρηξη παλαιάς νάρκης,με αποτέλεσμα 13 νεκρούς και 45 τραυματίες!

Φυσικά όπως ήταν αναμενόμενο,τα γεγονότα συγκλόνισαν το πολιτικό σύστημα με τον αρχηγό της ΕΡΕ Παν. Κανελλόπουλο να λέει στις 7 Φεβρουαρίου 1965:" Ὁ κομμουνισμός,διαβιβρώσκων ἐπί ἔτη τά πάντα,ἀνεκηρύχθη ἤδη καί ἐπισήμως ἐν τῇ Ἐθνικῇ ἀντιπροσωπείᾳ,ρυθμιστής τῶν πολιτικῶν μας πραγμάτων. Ἦλθεν ἡ ὥρα νά διακηρυχθῇ ἡ ἀνάγκη τῆς ἀμύνης τοῦ Πολιτεύματος.",ενώ σε λόγο του στην Πλατεία Κλαυθμώνος στις 19 Φεβρουαρίου 1965 αναφωνούσε:"Δέν θά ἐπιτρέψωμεν νά γίνη ἡ βόρειος Ἑλλάς,βόρειον Βιετνάμ... Ἕνας βίαιος ἄνεμος ΕΑΜισμοῦ πνέει εἰς τήν ὕπαιθρον...ἀφανῶς,ὑπούλως,εἰσδύει παντοῦ καί ἐπικρατεῖ βαθμιαίως ὁ Κομμουνισμός,χωρίς νά μᾶς δίδῃ κάν τήν εὐκαιρίαν τῆς κατά μέτωπον,ἀνοικτῆς κατ’ αὐτοῦ μάχης."

Τέλος,η κατάστασις επιδεινώθηκε και άλλο με τον Διευθυντή του Α2/ΓΕΣ Ταξιάρχου Χαριλάου Τσεπαπαδάκη -φίλος και έμπιστος του Γ. Παπανδρέου-να τονίζει σε απόρρητη έκθεση στον Πρωθυπουργό τα εξής:"Κατά τό ΚΚΕ,τό σημερινόν κλῖμα τῆς Ἑλλάδος εἶναι λίαν εὐνοϊκόν διά τήν προπαρασκευήν καί πραγματοποίησιν τοῦ 4ου γύρου..."

Όμως,τον Μάϊο του '65 ήλθε το γεγονός,που έμελλε να τινάξει στον αέρα την Κυβέρνηση της Ε.Κ:Η αποκάλυψη του ΑΣΠΙΔΑ και των σχέσεών του με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Ο "ΑΣΠΙΔΑ" ήταν η κορυφαία απόπειρα αλώσεως των Ε.Δ διά την δημιουργίας μιας κεντροαριστερής παραστρατιωτικής οργανώσεως,που γεννήθηκε μέσα από την Παπανδρεϊκή ΚΥΠ.

Στο αρχικό στάδιο της υποθέσεως,ρόλο διαδραμάτισε ο Λοχ. Αριστόδημος Μπουλούκος,ο οποίος στο παρελθόν είχε αποπειραθεί να εισέλθει στην οργάνωση του Γ. Παπαδοπούλου αλλά δεν έγινε αποδεκτός. Ο ΑΣΠΙΔΑ ξεκίνησε ως μια μικρή οργάνωση Λοχαγών. Ο Μπουλούκος (μέσω του Υπουργού Στ. Κωστόπουλου,που ήταν γνωστός του)μετετέθη στην ΚΥΠ και μάλιστα ως Διευθυντής του Γραφείου του Υποδ/ντου ΚΥΠ! Από εκεί και πέρα ήλεγχε τις μεταθέσεις και να "διορίζει" αξιωματικούς. Τον Μάϊο του '64,ο Θεοφάνης Τόμπρας (μετέπειτα Υπουργός του ΠΑΣΟΚ)συνέταξε και έναν όρκο,γεγονός που σήμαινε πως ο ΑΣΠΙΔΑ είχε αρχίσει να συγκροτείται.

Στην συνέχεια,η οργάνωση άρχισε να αναζητά πολιτική κάλυψη στους κόλπους της Ε.Κ απευθυνόμενη στους δυο κυρίους πόλους στο Εσωτερικό της Ε.Κ:Αρχικά,μια τριμελής επιτροπή συνάντησε τον Κ. Μητσοτάκη στον Άγιο Ανδρέα,αλλά εκείνος τους απέπεμψε. Τότε,στράφηκαν προς τον Ανδρέα Παπανδρέου,με τον οποίο συναντήθηκαν στην Οδ. Σουηδίας 58. Ο ίδιος ο Μπουλούκος ομολογεί:" Ὄχι μόνο συμμερίστηκε τίς ἀνησυχίες μας,ἀλλά μοῦ ἔκανε ἐντύπωση ἡ προθυμία καί τό ἀγκάλιασμα ποῦ μᾶς ἔκανε. Ἔκτοτε ἀρχίσαμε μία στενή συνεργασία...Ἔκτοτε λοιπόν,ὁ Ἀ. Παπανδρέου μᾶς δακτυλογραφοῦσε καί τούς ὅρκους στο γραφείο τοῦ!"

Έτσι,ο Ανδρέας έγινε ξεκάθαρα ο πολιτικός αρχηγός του ΑΣΠΙΔΑ και για την στρατιωτική αρχηγία,τους πρότεινε τον Συνταγματάρχη Αλ. Παπατέρπο,που αμέσως τον τοποθέτησαν Υποδιευθυντή της ΚΥΠ με τον Μπουλούκο υπασπιστή του! Ενώ με την αγαστή συμπαράσταση του Υφυπουργού Εθνικής Αμύνης Μιχαήλ Παπακωνσταντίνου,ο ΑΣΠΙΔΑ άρχισε να επεκτείνεται και να καταλαμβάνει καίριες θέσεις του στρατεύματος στην ΚΥΠ στο Α2/ΓΕΣ κλπ και παράλληλα πέτυχε διώξεις,μεταθέσεις και συνωμοσίες κατά των εθνικοφρόνων αξιωματικών (όπως του Γ. Παπαδόπουλου και την σκευωρία,που οργάνωσαν στον Έβρο εναντίον του). 

Ο Γεώργιος Παπανδρέου αναγκάστηκε τελικά να διατάξει "Ένορκη Διοικητική Εξέταση",αλλά παρακάλεσε τον Α/ΓΕΣ Γεννηματά να φροντίσει να μην αναφερθεί το όνομα του Ανδρέα στο πόρισμα! Έτσι,στις 1 Ιουνίου 1965 εξεδόθη το "Πόρισμα Σίμου" με σκοπό την συγκάλυψη της υποθέσεως ως δήθεν περιορισμένης κινήσεως με σκοπό "την εξυπηρέτηση ατομικών συμφερόντων",η οποία δεν είχε "πολιτικές επιδιώξεις ή σύνδεσμον με πολιτικά πρόσωπα.",κάτι το οποίο όμως δεν ίσχυε.

Ο Βασιλεύς πίεσε τον Πρωθυπουργό να προχωρήσει η υπόθεσις σε τακτική ανάκριση. Ο ίδιος γράφει:"Δέν ὑπάρχει ἀμφιβολία ὅτι ὑπῆρξε ὁ ΑΣΠΙΔΑ...Ὁ Μπουλοῦκος πάντως μοῦ εἶχε ἐπιβεβαιώσει ὅτι ὁ Ἀνδρέας ἦταν μέσα σέ ὅλο αὐτό στό σχέδιο." Ο Γ. Παπανδρέου αναγκάστηκε να δεχθεί,αλλά κίνηση αντιπερισπασμού διέταξε παράλληλα και τακτική ανάκριση για το Σχέδιο "Περικλής",ενώ κάτω υπό την επιρροή του Ανδρέα,ο Πρωθυπουργός ζήτησε την μετακίνηση του Υπουργού Εθνικής Αμύνης Πέτρου Γαρουφαλιά στο Υπουργείο Συντονισμού και την ανάληψη του Υπουργείου από τον ίδιο,αλλά όταν ο Γαρουφαλιάς αρνήθηκε τον διέγραψε από το κόμμα.

Παράλληλα,διά της ΚΥΠ,κατέβαλε προσπάθεια,ώστε το 5μελές Ανακριτικό Συμβούλιο να πλαισιωθεί από αξιωματικούς συρόμενους από τον ΑΣΠΙΔΑ,οι οποίοι θα συγκαλύψουν την συμμετοχή του υιού του. Η υπόθεσις ΑΣΠΙΔΑ παραπέμφθηκε στην Στρατιωτική Δικαιοσύνη,αλλά η σύγκρουσις με το Παλάτι ήταν πλέον αναπόφευκτη,κάτι που επήλθε με την ανταλλαγή των "άκομψων" επιστολών Βασιλέως και Γ. Παπανδρέου,οι οποίες οδήγησαν σε ρίξη.

Τελικά,στις 15 Ιουλίου 1965,ο Γεώργιος Παπανδρέου παραιτήθηκε,όχι λόγω των επιστολών,αλλά διότι ο Ανδρέας αξίωνε πιεστικά την διάλυση της Βουλής και την ρίξη με το Στέμμα,ώστε να καλύψει την ανάμειξή του στον ΑΣΠΙΔΑ. Όμως,το μεγαλύτερο μέρος της Ε.Κ επέκρινε τον Πρωθυπουργό και την αδιάλλακτη στάση του. Έτσι,η κρίση που προϋπήρχε στους κόλπους της Ε.Κ εξερράγη με την παραίτηση του Γ. Παπανδρέου και την παράλληλη συνδιαλλαγή με τον Βασιλέα από ένα μεγάλο τμήμα της.

Στις 15 Ιουλίου 1965,η Χώρα θα εισέλθει στην πλέον τραγική και θυελλώδη φάση της εθνικής κρίσεως. Η αποκάλυψη του ΑΣΠΙΔΑ και των δεσμών του με τον Ανδρέα Παπανδρέου τίναξε στον αέρα την εύθραυστη Κυβέρνηση της Ε.Κ,με τον Γ. Παπανδρέου να παραιτείται,αλλά με μεγάλο τμήμα της Ε.Κ να διαφωνεί και να διασπάται το κόμμα.

Κατά την περίοδο των "Ιουλιανών" θα ορκιστούν πολλές Κυβερνήσεις (η μια μετά την άλλη),χωρίς καμία να είναι σε θέση να επιλύσει το πρόβλημα και να εξομαλύνει την κατάσταση. Η πρώτη Κυβέρνηση,που ορκίστηκε μετά την παραίτηση Γ. Παπανδρέου ήταν η Κυβέρνηση του Γ. Νόβα,που ορκίστηκε μόλις μια ώρα μετά και ήταν η πρώτη της λεγόμενης "αποστασίας". Παράλληλα,από τις 15 Ιουλίου έως τις 24 Σεπτεμβρίου 1965 αρχίζει η λεγόμενη "συμφορά των 70 ημερών":400 "μετωπικές" διαδηλώσεις,αιματηρές οδομαχίες,με θύματα και τραυματίες εκατέρωθεν. Οι απεργίες παραλύουν τα πάντα και φθάνουν τις 1377 από το 1963.

Το ΚΚΕ ενώνει και καθοδηγεί τις έξαλλες μάζες του Κέντρου σε αιματηρές κινητοποιήσεις που παραλύουν τα πάντα,ενώ ο Ανδρέας Παπανδρέου έχει συναντήσεις με τον ηγέτη της ΕΔΑ Λεωνίδα Κύρκο και προβάλλεται ως το σύμβολο της ανταρσίας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο επιτετραμένος της πρεσβείας των ΗΠΑ Νόρμπερτ Άνσουτς έγραφε προς την Ουάσινγκτον:" Ἄν καί δέν μποροῦμε νά τό ἀποδείξουμε πλήρως,ὑποψιαζόμαστε ὅτι ὑπάρχει κάποια συμφωνία ἀνάμεσα στόν Ἀνδρέα καί τήν ΕΔΑ...",ενώ στην Βουλή καθημερινά Βουλευτές συγκρούονται και δέρνονται μετατρέποντάς την σε "αρένα",με την Ελένη Βλάχου από την "Καθημερινή" να προειδοποιεί στις 1/8/1965:" Ὁ Τόπος ζῆ ἡμέρας Δεκεμβρίου 1944 ἐνθυμεῖται καί ἀνησυχεῖ!"

Τέλος,την ίδια περίοδο ο Άνσουτς έγραφε προς το "State Department"ότι υφίστατο ξεκάθαρα κίνδυνος "νέου εμφυλίου πολέμου" στην Ελλάδα,ενώ λίγο αργότερα ο Κ. Καραμανλής συναντήθηκε στην Γενεύη με τον Υπουργό Δημοσίας Τάξεως της Κυβερνήσεως Στεφανόπουλου,Χρ. Αποστολάκο και του είπε:" Ἐκάματε πολύ καλά πού ἐρίξατε τόν Παπανδρέου. Κάνατε ὅμως ἕνα λάθος. Ἔπρεπε νά τραβήξετε κατ’ εὐθεῖαν πρός ἐκτροπήν ἐκ τοῦ Συντάγματος καί νά κηρύξετε δικτατορίαν."

Στις 20 Αυγούστου 1965,ορκίζεται η Κυβέρνηση του Ηλία Τσιριμώκου (η δεύτερη της "αποστασίας")και την ίδια ημέρα η Αθήνα μετατρέπεται σε "πεδίο μάχης",με οδοφράγματα,πυρπολημένα οχήματα και φωτιές να καίνε μέχρι τα ξημερώματα. Το Σύνταγμα,το πολίτευμα,η Δημοκρατία έχουν θανατωθεί,ενώ το Χάος και η ακυβερνησία βασιλεύουν. Ανήμερα ο Άνσουτς έγραφε προς το "State Department":"γιά πρώτη φορά ἀπό τόν συμμοριτοπόλεμο,οἱ κομμουνιστές δέν εἶναι πλέον ἀπομονωμένοι,ἀλλά ἔχουν ἐπιτύχει νά συνεργαστοῦν στήν βάσι,μέ τίς πολύ μεγαλύτερες κεντρῶες μάζες..."

Παράλληλα,την 1η και 2α Σεπτεμβρίου 1965,γίνονται δυο Έκτακτα Συμβούλια του Στέμματος κατά τα οποία όλοι οι πολιτικοί αρχηγοί επιβεβαιώνουν κατά τρόπο τρομακτικό την κομμουνιστική απειλή. Ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος είχε αρχίσει να προσανατολίζεται σε σχηματισμό Κυβερνήσεως υπό τον Στέφανο Στεφανόπουλο. Την παραμονή όμως της ορκωμοσίας (16 Σεπτεμβρίου 1965)ο Βασιλεύς ζήτησε την βοήθεια της πρεσβείας των ΗΠΑ και δεν απέκλειε πλέον μια "εξωκοινοβουλευτική λύση".

Επίσης,την ίδια περίοδο η γνωστή ομάδα Συνταγματαρχών είχε ήδη οργανωθεί και πλέον ο "Στρατός λύει την σιωπήν του",αφού αποτέλεσε επιστολή προς τον Βασιλέα με τον ομότιμο τίτλο,όπου μεταξύ άλλων έλεγε τα ακόλουθα:"Μεγαλειότατε,Οἱ κίνδυνοι πού ἐπισημαίνονται εἰς τήν ἀνοικτήν πρός Ὑμᾶς Ἐπιστολήν εἶναι ὄχι μόνον ὁρατοί,ἀλλά καί ἁπτοί...Ὁ ἐθνικῶς σκεπτόμενος Λαός ἀνησυχεί καί ἀγωνιᾶ. Σκεφθῆτε ἐν ψυχρῷ καί ἐκτιμήσατε ὀρθῶς τήν κατάστασιν. Ἠμεῖς πάντως ἐξηντλήσαμεν τά ὅρια τῆς ὑπομονής μας ὑβριζόμενοι καί κατασυκοφαντούμενοι καί μή ἀπαντῶντες κατά τόν ἐπιβαλλόμενον τρόπον." Η ανησυχία εξαπλώθηκε σε όλο το Στράτευμα με τον Α/ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Κων/νος Τσολάκας στις 8 Μαρτίου 1966 να λέει:"Ἀντιμετωπίζομεν μίαν πλήρη καί ὁλοκληρωμένην ὀργάνωσιν τοῦ κομμουνισμοῦ,καθ’ ὅλην τήν ἔκτασιν τῆς χώρας. Ὀφείλομεν νά ἀναγνωρίσωμεν ὅτι ὑπάρχει εὐρεία καί βαθεία διείσδυσις κομμουνιστική...Εἰς τήν νεολαίαν,εἰς τόν συνδικαλισμόν,εἰς τούς ἀγρότας,εἰς τόν κρατικόν μηχανισμόν καί εἰς τάς Ἑνόπλους Δυνάμεις ἀκόμη...",ενώ είχε προηγηθεί το Πρωτοχρονιάτικο Διάγγελμα του Βασιλέως το '66 όπου:"Ὁ κομμουνισμός ἀποτελεῖ μίασμα γεννηθέν ἔξωθεν. Ἠθική τοῦ εἶναι τό ψεῦδος καί ἡ προδοσία. Μολύνει καί καθιστᾶ ἀνύποπτον ἐχθρόν τῆς Πατρίδος,πάντα ἐρχόμενον εἰς ἐπαφήν μέ αὐτόν,ἄτομον ἤ ὁμάδα,πάντα καλόν Ἕλληνα,μή διαβλέποντα τόν κίνδυνον..."

Τέλος,με τα "Ιουλιανά" του 1965 και ιδίως από την αρχή του 1966,είχε αρχίσει να αποκρυσταλλώνεται στην συνείδηση του Λαού,το πλήρες πολιτικό αδιέξοδο και ο κίνδυνος αιματοχυσίας και εμφυλίου σπαραγμού,γεγονός που άρχισε να εκφράζεται από στόμα σε στόμα με την εξής φράση:"Τι κάνει ο Στρατός;Δεν βρίσκεται ένας Λοχίας να μας βάλει σε τάξη;!",ενώ ο Καραμανλής επιδιώκει πλέον ανοιχτά την "εκτροπή",την "Επανάσταση",η οποία όμως θα είναι ελεγχόμενη από την ΕΡΕ,με τον ίδιο να επιστρέφει ως "Σωτήρας".

Πλέον, φτάνουμε σιγά-σιγά στην κήρυξη της Επαναστάσεως (ή Στρατιωτικό Κίνημα)της 21ης Απριλίου 1967 με τον Βασιλιά, τον Καραμανλή και τον Λαό να επιζητούν μια «εξωκοινοβουλευτική λύση». Παράλληλα, από τον  Οκτώβριο του 1965, που ο Γρ. Σπαντιδάκης ανέλαβε τα καθήκοντα του Α/ΓΕΣ στηρίχθηκε πλήρως στον Γεώργιο Παπαδόπουλο, καθώς γνώριζε πως διέθετε τις επιτελικές ικανότητες αλλά και τον έλεγχο των περισσοτέρων Αξιωματικών από Λοχαγό έως Συνταγματάρχη. Έτσι, ο Παπαδόπουλος στηρίζει την πρωτοβουλία του Α/ΓΕΣ και ενεργοποιεί στις αρχές του ’66 την Οργάνωσή του με την κωδική ονομασία: «Ομάδα Συναγερμού». Τον Αύγουστο του 1966 ανέλαβε να πραγματοποιήσει τις κατάλληλες μεταθέσεις, ενώ τον Νοέμβριο του 1966 ανέλαβε την αναθεώρηση του Σχεδίου «Προμηθεύς».

Τελικά, στις 14 Μαρτίου 1967 το βράδυ έγινε συνάντησις της «Τριανδρίας» Παπαδόπουλου-Παττακού-Μακαρέζου, οπότε ξεκίνησε η επίσημη σύνταξη του Σχεδίου της Επαναστάσεως. Χαρακτηριστικά, ο Στ. Παττακός γράφει: «Αρχιτέκτων της ομάδος της τελικής επεμβάσεως υπήρξεν ο επιτελικός σχεδιαστής Γεώργιος Παπαδόπουλος, εκ συμμαθητών του της Σχολής Ευελπίδων και νεωτέρων του τάξεων, εκτιμώμενος και σεβαστός και αγαπώμενος λόγω του ότι ήτο αρχηγός, πρώτος της τάξεώς του καθ’ όλα τα έτη της φοιτητήσεώς του…» Στις 23 Μαρτίου 1967 όλες οι Μονάδες του Λεκανοπεδίου Αττικής ήταν έτοιμες για δράση.

Στις 3 Απριλίου 1967, ορκίζεται η Κυβέρνησις Παναγιώτη Κανελλοπούλου, παραβιάζοντας όμως την μυστική συμφωνία μεταξύ Βασιλέως και Γ. Παπανδρέου, με τον τελευταίο να καταγγέλει το Στέμμα ως «κομματάρχης». Οι εκλογές ορίστηκαν για τις 28 Μαϊου 1967, όμως πλέον τίποτα δεν μπορούσε να εγγυηθεί την σταθερότητα και την ομαλή πορεία της Ελλάδος. Αντί αυτών, φαινόταν πως στις εκλογές θα κυριαρχούσε το Ενιαίο Μέτωπο της Ε.Κ- ΕΔΑ, με προμετωπίδα την ηγεσία της Ε.Κ, μοχλό τον Ανδρέα Παπανδρέου και κυρίαρχο ρυθμιστή το ΚΚΕ ή αιματοχυσία για την ανατροπή του.

Τελικά, στις 18 Απριλίου 1967, το απόγευμα ο Γεώργιος Παπαδόπουλος συναντήθηκε με τους Στ. Παττακό και Ν. Μακαρέζο στην οικία του δεύτερου στα Πατήσια. Εκεί επεξεργάστηκαν το Διάγγελμα της Επαναστάσεως, τις Προγραμματικές δηλώσεις της Επαναστατικής Κυβερνήσεως, το Βασιλικό Διάταγμα για την κήρυξη του Στρατιωτικού Νόμου και τα Συνθήματα που θα μετέδιδε ο Ραδιοφωνικός Σταθμός μετά την επικράτηση. Έτσι, στις 20 Απριλίου 1967 και κατόπιν μιας τελικής  Συναντήσεως των Αντιστρατήγων ξέσπασε το πολυπόθητο Στρατιωτικό Κίνημα (Στρατιωτική Επανάσταση) τόσο από τον Ελληνικό Λαό αλλά και από τον Στρατό, με σκοπό την αποκατάσταση της ομαλότητας στην πολιτική ζωή της Χώρας και την Μεγαλουργία του Έθνους.

Κλείνοντας, κατανοούμε όλοι πως η Μεταπολιτευτική «Άποψη» περί μιας ξαφνικής «Δικτατορίας» είναι τουλάχιστον εσφαλμένη, ενώ οδηγεί το αναγνωστικό κοινό σε πολλές ιστορικές ανακρίβειες και «σκοτεινά μονοπάτια». Μέσω αυτού του επιστημονικού άρθρου παρουσιάζοντας την ταραγμένη δεκαετία του ’60 παραθέτουμε την Ιστορική Αλήθεια καλώντας έτσι όλους τους Έλληνες να μελετήσουν εις βάθος την Ιστορία, ακούγωντας όλες τις πλευρές-απόψεις και καταλήγοντας έτσι στην ενεργοποίηση του «Φωτός στο Σκοτεινό Δωμάτιο».

 

Βιβλιογραφία: 1)Η Βιογραφία του Γεωργίου Παπαδοπούλου (Τόμος Α’),Μάνος Ν. Χατζηδάκης.

2)Γιατί και πώς έγινε η Επανάστασις της 21ης Απριλίου 1967;,Μάνος Ν. Χατζηδάκης.

3)1965-1977,Τα Άγνωστα Παρασκήνια, Κωνσταντίνος Θ. Πλεύρης.

4)Ο βιασμός της Ελληνικής Δημοκρατίας, Αλέξης Παπαχελάς.